শিৱসাগৰৰ শিৱদৌল: অসমীয়া সংস্কৃতি আৰু ঐতিহ্যৰ এক মূল্যবান নিদৰ্শন
শিৱসাগৰৰ শিৱদৌল অসমৰ পূৰ্বাঞ্চলৰ এক প্ৰখ্যাত শিৱ মন্দিৰ। এই মন্দিৰটি শিৱসাগৰ জিলাৰ শিৱসাগৰ পুখুৰীৰ পাৰত অৱস্থিত, যিটো বৰপুখুৰী নামেও জনাজাত। আহোম শাসক স্বৰ্গদেউ শিৱসিংহৰ সময়ত ১৭৩১ চনত এই মন্দিৰটি নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ই অসমৰ আটাইতকৈ ওখ দৌল হিচাপে পৰিচিত।
শিৱদৌল নিৰ্মাণৰ ইতিহাস
শিৱদৌলৰ ইতিহাসৰ লগত আহোম ৰজা শিৱসিংহৰ পত্নী ৰাণী অম্বিকাৰ নাম ওতঃপ্ৰোতভাৱে জড়িত। শিৱসিংহৰ প্ৰথম পত্নী ৰাণী বৰৰজা ফুলেশ্বৰীৰ মৃত্যুৰ পাছত তেওঁ ফুলেশ্বৰীৰ ভনীয়েক দ্ৰৌপদীক বিবাহ কৰি অম্বিকা নাম দি বৰৰজা পাতিছিল। শিৱসিংহৰ শাসনকালত, ৰাণী অম্বিকাই শিৱসাগৰত শিৱদৌল, দেৱীদৌল আৰু বিষ্ণুদৌল নিৰ্মাণৰ উদ্যোগ লয়। ইয়াৰ লগতে শিৱসাগৰ পুখুৰীও খন্দোৱা হৈছিল। এই নিৰ্দেশৰ মাধ্যমে ৰাণী অম্বিকাই নিজৰ ধৰ্মবিশ্বাস আৰু সমাজক ভগৱান শিৱৰ প্ৰতি অনুগ্ৰাহী কৰিবলৈ প্ৰেৰণা দিয়ে।
স্থাপত্যশৈলী আৰু উচ্চতা
শিৱদৌলৰ স্থাপত্যশৈলীত আহোম স্থাপত্যৰ চিহ্ন দেখা যায়। শিৱদৌলৰ উচ্চতা প্ৰায় ১৮০ ফুট (৫৫.৫১ মিটাৰ) আৰু ইয়াৰ ভেটিৰ প্ৰস্থ প্ৰায় ১৯৫ ফুট (৬০.১৪ মিটাৰ)। মন্দিৰটোৰ ওপৰত এক সোণৰ কলচী স্থাপন কৰা হৈছে, যাৰ উচ্চতা প্ৰায় ৮ ফুট। ইয়াৰ চকচকনি বহু দূৰৰ পৰা দেখা যায় আৰু ই বহু লোকক মোহিত কৰে। দৌলৰ গড়নে “কৰ্দৈশিৰীয়া” ধৰণৰ, য’ত সেউজীয়া গছ আৰু ফুলৰ ৰূপ সাৱলম্বন কৰা হৈছে।
ধাৰ্মিক আৰ্হি আৰু পূজা-অৰ্চনা
শিৱদৌলত সদায়েই শিৱৰ পূজা-অৰ্চনা অনুষ্ঠিত হয়। শিৱৰাত্ৰিৰ সময়ত এই মন্দিৰৰ কাষত এক ডাঙৰ মেলা অনুষ্ঠিত হয়। শিৱৰাত্ৰি পূজা উদযাপন কৰিবলৈ দেশ-বিদেশৰ ভক্তসকলৰ ভিৰ লগায়। এই দিনা মন্দিৰ প্ৰাংগণত বিভিন্ন ধৰণৰ ধৰ্মীয় আয়োজন থাকে, য’ত শিৱৰ প্ৰতি ভক্তি প্ৰকাশ কৰা হয়। শিৱদৌললৈ অহা লোকসকলে বিভিন্ন আয়োজনত অংশগ্ৰহণ কৰি মন্দিৰৰ জাগ্ৰত শক্তিত বিশ্বাস ৰাখে।
বিশেষ বৈশিষ্ট্য: সোণৰ কলচী
শিৱদৌলৰ বিশেষত্ব হ’ল ইয়াৰ ওপৰত থকা সোণৰ কলচী। কলচীটো শিৱদৌলৰ এক স্বতন্ত্ৰ পৰিচয় আৰু সৌন্দৰ্য্যৰ প্রতীক হিচাপে বিবেচিত হয়। জনশ্ৰুতি অনুসৰি, মানে এই সোণৰ কলচী চুৰ কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল। গুলিয়াই কলচীটো ভাঙিবলৈ চেষ্টা কৰে যদিও ইয়াক নষ্ট কৰিব পৰা নাছিল। ১৯৫০ চনৰ এক ভয়ংকৰ ভূমিকম্পত কলচীটো খহি পৰে, কিন্তু পুনৰ ইয়াক আগৰ স্থানত স্থাপন কৰা হয়।
শিৱসাগৰ পুখুৰীৰ সৈতে সম্পৰ্ক
শিৱদৌল শিৱসাগৰ পুখুৰীৰ দাঁতিৰে অৱস্থিত। ইয়াক বৰপুখুৰীও বোলে, যিটো শিৱদৌল নিৰ্মাণৰ সময়তে খন্দোৱা হৈছিল। বৰপুখুৰী হৈছে অসমৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ মানৱ-সৃষ্টি পুখুৰীসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম। মন্দিৰ আৰু পুখুৰীৰ পৰিসৰত ৰাণী অম্বিকাই এক সজাগ ধৰ্মীয় পরিবেশ গঢ়ি তুলি আহোম ৰাজ্যত এক সঁজাতি সামাজিক চেতনা সৃষ্টিৰ চেষ্টা কৰিছিল।
শিৱদৌলৰ আধুনিক অৱস্থা
শিৱদৌল অসমৰ আটাইতকৈ পবিত্ৰ আৰু পৰম্পৰাগত মন্দিৰৰ ভিতৰত অন্যতম। সৰ্বসাধাৰণৰ বাবে মন্দিৰ সদায় খোলা থাকে আৰু পূজাৰ্চনাৰ ব্যৱস্থা থাকে। ৰাজ্য চৰকাৰ আৰু স্থানীয় লোকসকলৰ সহায়ত মন্দিৰটিৰ সংৰক্ষণৰ কাম চলি আছে। বছৰে কেইবালাখো ভক্ত আৰু পৰ্যটক শিৱদৌল পৰিদৰ্শন কৰে। বিশেষকৈ শিৱৰাত্ৰিৰ সময়ত শিৱদৌলৰ কাষত বৃহৎ মেলাৰ আয়োজন কৰা হয়। এই মেলাত মন্দিৰত পূজাৰ্চনাৰ লগতে নানা ধৰণৰ অনুষ্ঠান থাকে, য’ত ভক্তসকলে জড়িত হয়।
উপসংহাৰ
শিৱসাগৰৰ শিৱদৌল অসমৰ ধৰ্মীয়, সাংস্কৃতিক আৰু ঐতিহাসিক ঐতিহ্যৰ এক অমূল্য নিদৰ্শন। এই মন্দিৰৰ মাধ্যমে অসমবাসীয়ে নিজৰ ধৰ্মীয় চেতনাক সংহত কৰি সমাজত ভগৱান শিৱৰ আদৰ্শ প্ৰতিষ্ঠিত কৰাৰ প্ৰচেষ্টা কৰিছে। শিৱদৌল কেৱল এটি মন্দিৰেই নহয়; ই হৈছে অসমবাসীৰ আস্থাৰ প্রতীক, যাক সাৱটি ৰাখিবলৈ ভক্তসকল সদায় যত্নশীল।
১. শিৱদৌল কি আৰু ই ক’ত অৱস্থিত?
-
উত্তৰ: শিৱদৌল হৈছে এটা ঐতিহাসিক শিৱ মন্দিৰ যি শিৱসাগৰ জিলাৰ শিৱসাগৰ পুখুৰীৰ (বৰপুখুৰী) পাৰতে অৱস্থিত। ই উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ অন্যতম সৰ্বোচ্চ শিৱ মন্দিৰৰূপে পৰিচিত।
২. শিৱদৌল কোনে আৰু কেতিয়া নিৰ্মাণ কৰিছিল?
-
উত্তৰ: ১৭৩১ চনত আহোম ৰজা স্বৰ্গদেউ শিৱ সিংহৰ পত্নী ৰাণী অম্বিকাৰ উদ্যোগত শিৱদৌল নিৰ্মাণ কৰা হয়। এই দৌলৰ সৈতে দেৱীদৌল আৰু বিষ্ণুদৌলো নিৰ্মাণ কৰা হয় আৰু একে সময়তে শিৱসাগৰ পুখুৰীও খন্দোৱা হৈছিল।
৩. শিৱদৌলৰ বিশেষত্ব কি?
-
উত্তৰ: শিৱদৌলৰ সৰ্বোচ্চ উচ্চতা ১৮০ ফুট আৰু এই দৌলটোৱে উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ মাজত বৃহৎ শিৱ মন্দিৰৰূপে খ্যাতি লাভ কৰিছে। ইয়াত আহোম স্থাপত্য শৈলীৰ নিৰ্দশন পোৱা যায় আৰু ই অসমীয়া সংস্কৃতিৰ গৰিমা বহন কৰে।
৪. শিৱদৌলৰ স্থাপত্য কিমান উচ্চ?
-
উত্তৰ: শিৱদৌলৰ উচ্চতা প্ৰায় ১৮০ ফুট আৰু দৌলৰ ওপৰত থকা সোণৰ কলচীৰ উচ্চতা প্ৰায় ৮ ফুট। ইয়াৰ কলচীটো দূৰৰ পৰা চিকমিকাই দেখা যায়।
৫. শিৱদৌলত কোন উৎসৱসমূহ পালন কৰা হয়?
-
উত্তৰ: শিৱদৌলত শিৱৰাত্ৰি উৎসৱ বৃহৎ পৰিসৰত উদযাপন কৰা হয়। এই সময়ত দেশ-বিদেশৰ বহু ভক্তৰ ভিৰ হয় আৰু মন্দিৰৰ কাষত ডাঙৰ মেলা অনুষ্ঠিত হয়।
৬. শিৱদৌল কি একো পুনৰ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল?
-
উত্তৰ: ১৯৫০ চনৰ ভূমিকম্পত দৌলৰ কলচীটো খহি পৰিছিল, যাৰ পাছত ইয়াক পুনৰ আগৰ স্থানত স্থাপন কৰা হয়।
৭. শিৱদৌলত দৈনিক পূজা হয় নেকি?
-
উত্তৰ: হয়, শিৱদৌলত প্ৰতি দিন পূজা-অৰ্চনা কৰা হয় আৰু বহু ভক্তই নিয়মিত ভ্ৰমণ কৰে।
৮. শিৱদৌলৰ কলচীটোৰ উচ্চতা কিমান?
-
উত্তৰ: শিৱদৌলৰ কলচীটো প্ৰায় ৮ ফুট ওখ আৰু ই সোনৰে নিৰ্মিত।
৯. শিৱদৌলৰ কাষত আন কিবা মন্দিৰ আছে নেকি?
-
উত্তৰ: হয়, শিৱদৌলৰ কাষতে দেৱীদৌল আৰু বিষ্ণুদৌল আছে, যিবোৰ একেলগে আহোমসকলৰ দ্বাৰা নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল।
১০. শিৱদৌল গুৱাহাটী পৰা কিমান দূৰত আছে?
-
উত্তৰ: শিৱদৌল গুৱাহাটী পৰা প্ৰায় ৩৬০ কিলোমিটাৰ দূৰত অৱস্থিত। ইয়াত পথ, ৰেল অথবা বিমানযোগে আহিব পাৰি, আৰু নিকটৱৰ্তী জৰহাট বিমানবন্দৰ প্ৰায় ৫৫ কিলোমিটাৰ দূৰত আছে।