অসমীয়া সাহিত্য আৰু সংস্কৃতিৰ বিকাশত মহাপুৰুষ মাধৱদেৱৰ অৱদান অতুলনীয়। শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ শিষ্য তথা নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ অন্যতম প্ৰবক্তা হিচাপে মাধৱদেৱে অসমীয়া সমাজ আৰু ধৰ্মীয় জীৱনক নতুন দিশ প্ৰদান কৰিছিল। তেওঁ শংকৰদেৱৰ আদৰ্শকে আঁকোৱালি লৈ বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ প্রচাৰ আৰু প্ৰসাৰত নিজকে সমৰ্পিত কৰিছিল। মাত্ৰ ধৰ্ম প্রচাৰ কৰি নাথাকিল, অসমীয়া সাহিত্যক তেওঁ দান কৰিলে এক সমৃদ্ধ ভাণ্ডাৰ—গীত, ভটিমা, নাট, কাব্য আৰু নামঘোষাৰ দৰে অমৰ সৃষ্টি। মাধৱদেৱৰ সৃষ্টিসমূহত আধ্যাত্মিকতা আৰু তাত্বিক গুৰি দৃঢ়ভাৱে প্ৰতিফলিত। এই প্ৰবন্ধত মাধৱদেৱৰ বৰগীতৰ বৈশিষ্ট্য আৰু ইয়াৰ তাত্বিক দিশৰ ওপৰত আলোকপাত কৰা হৈছে।
মাধৱদেৱৰ বৰগীতৰ বৈশিষ্ট্যসমূহ
মাধৱদেৱে শংকৰদেৱৰ অনুসৰণ কৰি বৰগীত ৰচনা কৰিলে যদিও, তেওঁৰ গীতৰ শৈলী, বিষয় আৰু তাত্বিক দিশত নিজস্ব বৈশিষ্ট্য আছিল। মাধৱদেৱৰ বৰগীতসমূহৰ কিছুমান উল্লেখযোগ্য বৈশিষ্ট্য হ’ল—
1. ভক্তি বাৎসল্য ৰস: মাধৱদেৱৰ বৰগীতত শিশুকৃষ্ণৰ লীলা, ৰূপ বৰ্ণনা, আৰু ঈশ্বৰত্বৰ বিষয়বস্তু কেন্দ্ৰ কৰি ভক্তি বাৎসল্য ৰস প্ৰধান কৰা হৈছে। ভক্তিৰ গভীৰতা গীতসমূহত প্ৰতিফলিত হয়, যি শ্ৰোতাসকলৰ অন্তৰক সঁচাকৈ আকৰ্ষণ কৰে।
2. সৰল আৰু মনোমোহা ভাষা: মাধৱদেৱৰ বৰগীতসমূহত সৰল, বোধগম্য আৰু মাধুৰ্যপূৰ্ণ ভাষাৰ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। ইয়াৰ বাবে এই গীতসমূহে মাত্ৰ ভক্তিসাৰ প্ৰকাশেই নহয়, এক গভীৰ আধ্যাত্মিক বোধৰ সৃষ্টি কৰে।
3. সমসাময়িক সমাজ প্ৰতিফলন: কৃষ্ণৰ মাতৃ যশোদাৰ স্নেহ, খং-ৰাগ আদি মাধৱদেৱৰ গীতসমূহত সমসাময়িক সমাজ জীৱনক প্ৰতিফলিত কৰি তুলিছে। এই গীতসমূহে সঁচাকৈ শ্ৰোতাসকলৰ মনত এক সম্পূৰ্ণ ভক্তি আৰু স্নেহৰ প্ৰতিচ্ছবি সৃষ্টি কৰে।
4. শংকৰদেৱৰ গীতৰ পৰা পৃথকতা: শংকৰদেৱৰ গীতসমূহত যি কৌশল আৰু ভাৱ প্ৰকাশ পাইছিল, তাৰ পৰা কিছু পৰিসৰত মাধৱদেৱে গীত ৰচনা কৰিছিল। মাধৱদেৱৰ গীতসমূহত নিজস্ব ধাৰণা আৰু নিজস্ব সৃষ্টিশৈলীৰ পূৰ্ণ উপস্থিতি দেখা যায়।
মাধৱদেৱৰ বৰগীতৰ তাত্বিক দিশ
মাধৱদেৱৰ বৰগীতৰ তাত্বিক দিশ গভীৰ আৰু অৰ্থবহ। গীতসমূহত মূলত সংসাৰৰ মায়া-মোহ, লোভ-লালসা, আৰু বিষয় বাসনাৰ অসাৰতাক চিহ্নিত কৰা হৈছে। মাধৱদেৱে ইয়াৰে জগতৰ অস্থায়ী ভাৱ আৰু ঈশ্বৰ উপাসনাৰ মাত্ৰা বুজাবলৈ চেষ্টা কৰিছে। সংসাৰৰ অস্থায়ী সত্বাক বুজি ঈশ্বৰত মিলা উচিত বুলি গীতসমূহত উল্লেখ কৰা হৈছে। মাধৱদেৱৰ বৰগীতসমূহত কাহিনী আৰু ৰসৰ মিশ্ৰণৰ যোগে জীৱই কেনেকৈ মুক্তি পাব পাৰে, সেই গুৰুত্বপূৰ্ণ ভাৱাৰ্থ স্পষ্টকৈ প্ৰকাশ পাইছে।
1. কৃষ্ণলীলা আৰু মুক্তিৰ পথ: কৃষ্ণৰ বাল্য লীলাৰ বৰ্ণনা মাধৱদেৱৰ গীতসমূহৰ মূখ্য তাত্বিক দিশ। কৃষ্ণৰ জীৱনৰ বৰ্ণনাৰ যোগে মানৱ জীৱনৰ অন্তিম লক্ষ্য আৰু মুক্তিৰ পথৰ বুজাপৰা প্ৰকাশ পাইছে।
2. ধৰ্মীয় জীৱনৰ অৰ্থবোধ: মাধৱদেৱৰ গীতসমূহত মানৱ জীৱনৰ মূল অৰ্থৰ ওপৰত প্ৰচণ্ড গুৰুত্ব দিয়া হৈছে। মানুহে সংসাৰৰ অস্থায়ী বিষয়ত মজিবলৈ নহয়, ঈশ্বৰত বিশ্বাস আৰু উপাসনা কৰি জীৱনৰ উদ্দেশ্য উপলব্ধি কৰাটো অধিক প্ৰয়োজনীয়।
মাধৱদেৱৰ বৰগীতৰ সংখ্যা
মাধৱদেৱে মুঠ ১৫৭ টা বৰগীত ৰচনা কৰিছিল। ইয়াৰ ভিতৰত অধিকাংশ গীতই শিশু কৃষ্ণৰ বাল্য লীলাৰ ওপৰত কেন্দ্ৰিত। গীতসমূহত যশোদাৰ স্নেহ আৰু কৃষ্ণৰ অপাৰ বাল্যভাৱৰ বৰ্ণনা মনোমোহা আৰু আধ্যাত্মিকতাৰে পূৰ্ণ। মাধৱদেৱৰ এই গীতসমূহত মূলত ভক্তি বাৎসল্য ৰস প্ৰধান হোৱা দেখি পণ্ডিতসকলে ইয়াক “ভক্তি বাৎসল্য ৰস” হিচাপে অভিহিত কৰিছে।
মাধৱদেৱৰ সাহিত্যিক জীৱনৰ কীৰ্তিস্তম্ভ
অসমীয়া সাহিত্যৰ ভাণ্ডাৰক মাধৱদেৱে সমৃদ্ধ কৰাটো কেৱল সাহিত্যিক অৱদানেই নহয়, এক ধৰ্মীয় আৰু সাংস্কৃতিক পুনৰুজ্জীৱনৰ অংশ। তেওঁৰ সাহিত্যিক জীৱনৰ কীৰ্তিস্তম্ভৰ অন্যতম সৃষ্টিৰূপে ‘নামঘোষা’ পুথি ঠাই পাইছে। মাধৱদেৱে ৰচনা কৰা এই পুথিত ১০০০ টা ঘোষা আছে, যাক হেজাৰীঘোষা নামে পৰিচিত। এই পুথি অসমীয়া জাতিৰ বাবে অমূল্য সম্পদ। মাধৱদেৱৰ সাহিত্যই কেৱল ভক্তিসংগীতৰ পৰা নহয়, অসমীয়া সংস্কৃতিকো এক নৱৰূপ প্ৰদান কৰিছে।
মাধৱদেৱৰ বৰগীত আৰু সাহিত্যিক অৱদানৰ গভীৰতা যেন সাগৰৰ অগাধ গৰ্ভত মাণিক বিচৰা। শংকৰদেৱ আৰু মাধৱদেৱৰ সৃষ্টিৰ বৈশিষ্ট্য আৰু তাত্বিকতা অতুলনীয়, যাৰ দ্বাৰা অসমীয়া সাহিত্য আৰু সংস্কৃতিৰ ভিত্তি মজবুত হৈছে। এওঁলোকৰ সৃষ্টি অসমীয়া জাতিৰ চিন্তা-চৰ্চাত এক অমূল্য দান, আৰু একেবাৰে আধুনিক সময়লৈকে প্ৰাসংগিক। সেয়েহে, মাধৱদেৱৰ অসমীয়া সাহিত্যৰ এই অমূল্য ঐতিহ্য অক্ষুণ্ণ ৰাখি প্ৰচাৰ-প্ৰসাৰ কৰাটো অসমীয়া জাতিৰ প্ৰতি এক দায়িত্বৰূপ।
Source: satriyasanskriti