জয়দৌল
জয় দৌল ১৬৯৮ চনত আহোম ৰজা স্বৰ্গদেউ ৰুদ্ৰ সিংহ (১৬৯৬–১৭১৪) দ্বাৰা মাতৃ জয়মতীৰ সন্মান আৰু স্মৃতিৰ উদ্দেশ্যে নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। এই মন্দিৰটো ইটা আৰু শিলৰ ব্যৱহাৰে নিৰ্মিত। দৌলৰ দেৱালত স্বৰ্গীয় গন্ধৰ্ব আৰু অপ্সৰাৰ প্ৰতিচ্ছবি আৰু সেই সময়ৰ সামাজিক জীৱনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা ভাস্কৰ্য সমূহ সজাই তুলা হৈছে, যেনে পূৰ্বৰ আহোম স্বৰ্গদেউসকলৰ ক্ৰীড়া আৰু প্ৰিয় খেলা-ধূলাৰ প্ৰতিচ্ছবি। ইয়াত স্বৰ্গদেউ ৰুদ্ৰ সিংহৰ ঘোঁৰাত উঠি থকা এক মূৰ্তি খোদিত আছে। জয় দৌল জয়সাগৰ পুখুৰীৰ পাৰত অৱস্থিত। এই অঞ্চলত জয় দৌল, শিৱ দৌল, দেৱী ঘৰ (যাক দেৱী দৌল বুলিও জনা যায়), আৰু ঘনশ্যাম দৌলৰ দৰে বিভিন্ন ধর্মীয় স্থল আছে। ইয়াক জয়সাগৰৰ বৰদৌল বুলিও চিনি আছে।
জয়দৌলৰ ইতিহাস
১৬৯৭ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত স্বৰ্গদেউ ৰুদ্ৰ সিংহে ৪৫ দিনৰ অন্তত ৰংপুৰৰ ৰাজধানীত জয়সাগৰ পুখুৰীৰ খনন সম্পূৰ্ণ কৰিছিল। ১৬৯৮ চনৰ মাৰ্চ/এপ্ৰিল মাহৰ আশে-পাশে মহাজনসকলৰ এখন সভা অনুষ্ঠিত কৰি ৩ মাহৰ খননৰ পাছত পুখুৰীটো পৱিত্ৰ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ নাম জয়সাগৰ ৰখা হয়। এই জয়সাগৰ পুখুৰীৰ পৰা ৰংপুৰৰ তলাতল ঘৰলৈ পানী যোগান ধৰা হৈছিল, যাৰ দৈঘ্য ২ কিলোমিটাৰ। ৰাজকীয়ভাৱে খন্দোৱা যিবিলাক পুখুৰী ১০০ (এশ) জন বৈদিক পুৰোহিতক আনি ধন-সোণ, দান-দক্ষিণা দি উৎসৰ্গা কৰোৱাইছিল, সেই পুখুৰীসমূহে সাগৰ আখ্যা পাইছিল। যিবিলাক পুখুৰী এশতকৈ কম বৈদিক ব্ৰাহ্মণ আনি উৎসৰ্গা কৰোৱাইছিল, সেইবোৰ পুখুৰী বুলি জনা হৈছিল। তাৰ পৰৱৰ্তী বছৰত ৰুদ্ৰ সিংহে বিষ্ণু, শিৱ, দুৰ্গা আৰু সূৰ্য্যৰ বাবে উৎসৰ্গিত জয়সাগৰ পুখুৰীৰ পাৰত মন্দিৰ নিৰ্মাণ কৰে। কিছুমান বুৰঞ্জীত কোৱা হৈছে যে ৰুদ্ৰ সিংহে মাতৃৰ নাম জয়মতীক স্মৰণ কৰি এই সাগৰ সদৃশ পুখুৰীটো নিৰ্মাণ কৰিছিল। কথিত আছে যে ৰুদ্ৰসিংহই তেওঁৰ মাতৃ সতী জয়মতীৰ স্মৃতিত এটা সোণৰ প্ৰতিমা সজাইছিল। পুখুৰীটোৰ পাৰৰ সৈতে মাটিকালি ৩১৮ একৰ আৰু পানীৰে আৱৰা এলেকা ১৫৫ একৰ। ইয়াৰ জলপৃষ্ঠ ১৪ ফুট। প্ৰতি বছৰে ইয়ালৈ বিভিন্ন পৰিভ্ৰমী চৰাইৰ আহে। এই স্থান হৈছে এছিয়াৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ মানৱসৃষ্ট পুখুৰী।
স্বৰ্গদেউ লক্ষ্মী সিংহৰ দিনত তেওঁ পৰ্বতীয়া গোসাঁইৰ বাবে ইয়াৰ পাৰত থকাৰ ব্যৱস্থা কৰিছিল। স্বৰ্গদেউ গৌৰীনাথ সিংহৰ দিনত মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহীসকলে অন্ধ চাৰিং ৰজাৰ পুত্ৰক জয়সাগৰৰ পশ্চিম পাৰত সমাধিস্থ কৰিছিল। ১৮০৬ চনত স্বৰ্গদেউ কমলেশ্বৰ সিংহ জয়সাগৰৰ মন্দিৰ পৰিদৰ্শন কৰিছিল।
বৈদ্যনাথ শিৱ দৌল
শিৱ দৌল আৰু দেৱী দৌল, যাক স্বৰ্গদেউ ৰুদ্ৰ সিংহে ১৬৯৯ খ্ৰীষ্টাব্দত নিৰ্মাণ কৰিছিল, ক্ৰমে জয়সাগৰ পুখুৰীৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম পাৰত অৱস্থিত। জয়সাগৰত অৱস্থিত শিৱ দৌলক বৈদ্যনাথ শিৱ দৌল বুলিও জনা যায়। শিৱ মন্দিৰটো বৰ্গক্ষেত্ৰৰ বেদীৰ ওপৰত নিৰ্মাণ কৰা হৈছে, আৰু মূল মন্দিৰৰ উচ্চতা ১৬.৮৫ মিটাৰ। ইয়াৰ মূল শিখৰৰ চাৰিওফালে চাৰিটা উপ শিখৰ আছে। দৌলৰ দেৱালত ভগৱান শিৱৰ বিভিন্ন দিশক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা মূৰ্তিৰ ভাস্কৰ্য আছে। মন্দিৰৰ চৌপাশ ইটাৰ দুৰ্গেৰে সুৰক্ষিত। ইয়াক মাজৰ দৌল বুলিও জনা যায়।
দেৱী দৌল
জয়সাগৰৰ দেৱী দৌলক দেৱীঘৰ বা দেৱালয় বুলিও জনা যায়। দেৱী দৌল পুখুৰীৰ উত্তৰ-পশ্চিম কোণত অৱস্থিত। এই দেৱীঘৰটো দেৱী দুৰ্গা পূজাৰ বাবে নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। জয়সাগৰৰ দেৱী দৌল আয়তাকাৰ বেদীৰ ওপৰত নিৰ্মিত এটা সাধাৰণ ইটাৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত দুচালিৰ মন্দিৰ। একে ধৰণৰ মুখমণ্ডপে মন্দিৰত প্ৰৱেশৰ সুবিধা প্ৰদান কৰে। মূল মন্দিৰৰ দেৱালত দেৱীৰ বিভিন্ন ৰূপক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা বিভিন্ন ভাস্কৰ্য আছে।
জয়দৌলৰ দক্ষিণ পাৰত অৱস্থিত পঁকী ঘৰটো ভোগ ঘৰ। এই মন্দিৰসমূহৰ উপৰিও জয়সাগৰ পুখুৰীৰ দক্ষিণ-পশ্চিম পাৰত ইটাৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত এটা সৰু মন্দিৰ আছে, যাক সাধাৰণতে ঘনশ্যাম দৌল বা নাতি-গোঁসাই মন্দিৰ বুলি জনা যায়।
জয়দৌলৰ অৱস্থান
জয় দৌল শিৱসাগৰ চহৰৰ পৰা প্ৰায় ৪ কিঃমিঃ নিলগত অৱস্থিত। ইয়াৰ নিকটৱৰ্তী ৰে’ল ষ্টেচন হৈছে শিৱসাগৰ টাউন ৰে’ল ষ্টেচন। ই যোৰহাট বিমানবন্দৰৰ পৰা প্ৰায় ৬০ কিঃমিঃ দূৰত্বত অৱস্থিত। শিৱসাগৰ চহৰৰ পৰা জয়সাগৰলৈ যাতায়তৰ সু-ব্যৱস্থা আছে।
জয় দৌল সম্পৰ্কে সৰ্বসাধাৰণ প্ৰশ্ন
1. জয় দৌল ক’ত অৱস্থিত?
– জয় দৌল শিৱসাগৰ চহৰৰ পৰা প্ৰায় ৪ কিমি নিলগত অৱস্থিত।
2. জয় দৌল কেতিয়া নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল?
– জয় দৌল ১৬৯৮ চনত আহোম ৰজা স্বৰ্গদেউ ৰুদ্ৰ সিংহ দ্বাৰা নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল।
3. জয় দৌলৰ মন্দিৰবোৰ কি কি?
– জয় দৌলত শিৱ দৌল, দেৱী দৌল আৰু ঘনশ্যাম দৌল আছে।
4. জয়সাগৰ পুখুৰী কি উদ্দেশ্যত খনন কৰা হৈছিল?
– জয়সাগৰ পুখুৰী মাতৃ জয়মতীৰ স্মৃতিৰ উদ্দেশ্যত খনন কৰা হৈছিল।
5. জয় দৌললৈ কেনেকৈ যাব পাৰি?
– শিৱসাগৰ চহৰৰ পৰা গাড়ী বা ট্যাক্সীযোগে সহজেই জয় দৌললৈ যাত্ৰা কৰিব পাৰি।
6. জয় দৌলত কি ধৰ্মীয় উৎসৱ অনুষ্ঠিত হয়?
– জয় দৌলত বিভিন্ন ধৰ্মীয় উৎসৱ, বিশেষকৈ পূজা আৰু তীৰ্থযাত্ৰা অনুষ্ঠিত হয়।
7. জয় দৌলৰ পৰিসৰ কেনে?
– জয় দৌলৰ পৰিসৰ সুৱৰ্ণ আৰু শীতল, য’ত পৰ্যটকসকলৰ বাবে ভ্ৰমণৰ সুবিধা আছে।
8. জয় দৌলৰ ইতিহাস কি?
– জয় দৌল ১৬৯৭ চনত ৰংপুৰৰ ৰাজধানীত জয়সাগৰ পুখুৰীৰ খনন সম্পূৰ্ণ কৰাৰ পাছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল আৰু ইয়াক আহোম যুগৰ এটি সাংস্কৃতিক প্ৰতীক বুলি গণ্য কৰা হয়।
9. জয় দৌলৰ পৰিৱেশ কেনেকুৱা?
– জয় দৌল পৰিবেশে সজীৱ, শান্ত আৰু প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্যৰে ভৰা।
10. জয় দৌললৈ ভ্ৰমণৰ সঠিক সময় কি?
– জয় দৌললৈ ভ্ৰমণৰ সঠিক সময় শীতকাল, বিশেষকৈ অক্টোবৰ পৰা ফেব্রুৱাৰীলৈ।