সমাস(Compound Word):
সমাস হৈছে দুটা বা ততোধিক পদৰ সংযোগত এক নতুন শব্দ গঠন, যাৰ মূল উদ্দেশ্য হৈছে ভাষাৰ সংক্ষেপ আৰু সৌন্দৰ্য্য বৃদ্ধি। সমাসত লগ লগা শব্দসমূহৰ অৰ্থ পৰস্পৰ সম্পৰ্কিত হয় আৰু এক গোটত বিভক্ত কৰা হয়। উদাহৰণস্বৰূপে, বৰশী মৰা মাছ, দুই মাহৰ সমাহাৰ, কাল ৰূপ চক্ৰ ইত্যাদি।
সমাসৰ মূল উদ্দেশ্য হৈছে ভাষাৰ সংক্ষেপেৰে দীৰ্ঘবাক্যৰ পৰা সহজ, সৰল শব্দ গঠন কৰা। ই মুঠতে ছয়টা ভাগত বিভক্ত:
১) দ্বন্দ্ব সমাস
দ্বন্দ্ব সমাসত দুটা বা ততোধিক পদৰ সমান গুরুত্ব থাকে। সমাস ভঙ্গ কৰিলে শব্দবোৰ পৃথক পৃথক অর্থ বহন কৰে।উদাহৰণ:
মা-দেউতা (মা আৰু দেউতা)
দীঘল-চাপৰ (দীঘল আৰু চাপৰ)
২) দ্বিগু সমাস
দ্বিগু সমাসত প্ৰথম পদ সংখ্যাসূচক আৰু দ্বিতীয় পদ বিশেষ্য।উদাহৰণ:
পাঁচজনীয়া (পাঁচজন)
ষোলভাগীয়া (ষোলভাগ)
৩) বহুব্ৰীহি সমাস
বহুব্ৰীহি সমাসত গঠিত শব্দটোৱে সমাসৰ পংক্তিত উল্লেখ নথকা কোনো গুণ বা বৈশিষ্ট্যক বুজায়।উদাহৰণ:
চাৰিচকীয়া (চাৰিটা চকা থকা)
পঞ্চবটি (পাঁচটা বট থকা)
৪) কর্মধাৰয় সমাস
কর্মধাৰয় সমাসত দুয়োটা পদৰ মাজত বিশেষণ-বিশেষ্যৰ সম্পৰ্ক থাকে।উদাহৰণ:
গৰমপাণী (গৰম পাণী)
ৰাজপথ (ৰজা পথ)
৫) তৎপুৰুষ সমাস
তৎপুৰুষ সমাসত দ্বিতীয় পদ প্ৰধান আৰু প্ৰথম পদ উপপদ হিচাপে ব্যৱহৃত হয়।উদাহৰণ:
পিতৃহন্তা (পিতৃক হত্যা কৰা)
গ্ৰাম্যজীৱন (গ্ৰামৰ জীৱন)
৬) অব্যয়ীভাব সমাস
অব্যয়ীভাব সমাসত প্ৰথম পদ অব্যয়, আৰু এই সমাসৰ শব্দসমূহ একেলগ হৈ নতুন অর্থ জন্ম কৰে।উদাহৰণ:
উপৰিগামী (উপৰি গৈ থাকে)
অন্তৰ্দৃষ্টি (অন্তৰলৈ দৃষ্টিপাত)
সমাস অসমীয়া ভাষাৰ এক গুৰুত্বপূর্ণ অংশ, যাৰ সহায়ত ভাষাৰ সৌন্দৰ্য্য বৃদ্ধি হয়। এই ছয় প্ৰকাৰৰ সমাসই ভাষাটোক সম্প্ৰসাৰণত সহায় কৰে আৰু আধুনিক ভাষাত ই বৰং অধিক গুৰুত্ব বহন কৰে।