১. সমতা অধিকাৰ (Right to Equality):
সমতা অধিকাৰ হৈছে সকলো নাগৰিকৰ বাবে সমান আইনী সুৰক্ষা। এই অধিকাৰৰ অধীনত সকলো ব্যক্তিৰ মৌলিক অধিকাৰ সমানভাৱে সন্মানিত আৰু সুৰক্ষিত হ’ব লাগে। ইয়াৰ কিছু প্ৰধান বিষয়বস্তু হৈছে:
-
আইনৰ সমন্বয়: সকলো নাগৰিকক আইনৰ সামনাত সমান ভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হ’ব।
-
সমান সুযোগ: প্ৰতিজন নাগৰিকক চাকৰি, শিক্ষা, আৰু জীৱনৰ অন্যান্য ক্ষেত্ৰত সমান সুযোগ প্ৰদান কৰিব লাগিব।
-
বৈষম্য নিষেধ: জাতি, ধৰ্ম, লিংগ, বা অন্য যিকোনো ভিত্তিত বৈষম্য নকৰা হ’ব।
২. স্বাধীনতা অধিকাৰ (Right to Freedom):
স্বাধীনতা অধিকাৰ হৈছে নাগৰিকৰ মৌলিক স্বাধীনতাৰ ৰক্ষা। ইয়াৰ অন্তর্গত হৈছে:
-
বক্তব্যৰ স্বাধীনতা: প্ৰতিজন ব্যক্তিয়ে নিজৰ মতামত প্ৰকাশ কৰিবলৈ অধিকার থাকে।
-
সংগঠন আৰু সমাবেশ: নাগৰিকই শান্তিপূৰ্ণভাৱে সংগঠন আৰু প্ৰতিবাদ কৰিব পাৰে।
-
অত্যাচাৰ ৰোধ: ব্যক্তিগত স্বাধীনতা আৰু সুৰক্ষা সুৰক্ষিত কৰা হয়।
৩. শৃঙ্খলা অধিকাৰ (Right Against Exploitation):
শৃঙ্খলা অধিকাৰ নাগৰিকক শোষণৰ পৰা ৰক্ষা কৰে। ইয়াৰ কিছুমান মূল বিষয়বস্তু হ’ল:
-
শিশুৰ কৰ্মৰ নিষেধ: শিশুক কোনো কাৰ্যত নিযুক্তি দিয়া নিষিদ্ধ।
-
মানৱাধিকাৰ সুৰক্ষা: যিকোনো ধৰণৰ শোষণৰ পৰা নাগৰিকক সুৰক্ষিত কৰা।
৪. ধৰ্মীয় অধিকাৰ (Right to Freedom of Religion):
ধৰ্মীয় অধিকাৰ হৈছে ব্যক্তিৰ নিজৰ ধৰ্ম পালন আৰু বিশ্বাসৰ স্বাধীনতা। ইয়াৰ কিছু প্ৰধান বিষয়বস্তু হৈছে:
-
ধৰ্মৰ স্বাধীনতা: প্ৰতিজন নাগৰিকই নিজৰ ধৰ্ম পালন কৰাৰ অধিকাৰ আছে।
-
ধৰ্মৰ প্রচাৰ: নাগৰিকই নিজৰ ধৰ্মৰ বিস্তাৰ আৰু প্রচাৰ কৰিবলৈ স্বাধীনতা পায়।
৫. সাংস্কৃতিক আৰু শিক্ষা অধিকাৰ (Cultural and Educational Rights):
সাংস্কৃতিক আৰু শিক্ষা অধিকাৰ সংখ্যালঘু গোটৰ সংস্কৃতি আৰু শিক্ষাৰ সুৰক্ষা কৰে। ইয়াৰ বিষয়বস্তুসমূহ হৈছে:
-
শিক্ষা প্রতিষ্ঠান স্থাপন: সংখ্যালঘু গোটে পৃথক শিক্ষা প্রতিষ্ঠান স্থাপন কৰিব পাৰে।
-
সংস্কৃতি আৰু ভাষাৰ সুৰক্ষা: সংখ্যালঘুৰ সংস্কৃতি, ভাষা, আৰু শিক্ষাৰ অধিকার সুৰক্ষিত কৰা।
৬. আইনী সুৰক্ষা অধিকাৰ (Right to Constitutional Remedies):
আইনী সুৰক্ষা অধিকাৰ নাগৰিকক মৌলিক অধিকাৰ ভংগ হ’লে আদালতলৈ আবেদন জনাবলৈ অধিকাৰ দিয়ে। ইয়াৰ মূল বিষয়বস্তু হৈছে:
-
আইনী সহায়: নাগৰিকৰ মৌলিক অধিকাৰ ভংগ হ’লে তেওঁ আইনী সহায় বিচাৰ কৰিব পাৰে।
-
ন্যায় বিচাৰ: আদালতৰ দ্বাৰা সঠিক ন্যায় বিচাৰ লাভৰ অধিকাৰ।
এই মৌলিক অধিকাৰসমূহে ভাৰতৰ নাগৰিকৰ স্বাধীনতা, সুৰক্ষা আৰু সন্মান নিশ্চিত কৰে। ইয়াৰ দ্বাৰা গণতান্ত্ৰিক সমাজৰ ভিতৰত নাগৰিকৰ সঠিক অধিকার সুৰক্ষিত থাকে।