কাৰেংঘৰ বা কা-ৰৌণ:
কাৰেংঘৰ, যাক কা-ৰৌণ বুলিও জনা যায়, হৈছে অসমৰ ইতিহাস আৰু স্থাপত্যৰ এক অমূল্য নৰ্তানী। এই ঐতিহাসিক ৰাজমহলটো অসমৰ শিৱসাগৰ চহৰৰ পৰা প্ৰায় ১৫ কিলোমিটাৰ পূব দিশে গড়গাঁৱত অৱস্থিত। আহোম স্বৰ্গদেউ চাওফাসকলৰ দ্বাৰা নিৰ্মাণ কৰা এই পিৰামিড আকৃতিৰ ঐতিহ্যবাহী মহলটোৱে তৎকালীন সময়ৰ সৌন্দৰ্য আৰু স্থাপত্য কৌশলৰ এক অনন্য নিদৰ্শন বহন কৰি আহিছে। এই লিখনিত কাৰেংঘৰৰ স্থাপত্য, ঐতিহাসিক প্ৰসংগ আৰু পৰ্যটন গুৰুত্বত সবিশেষ আলোকপাত কৰা হৈছে।
ইতিহাস:
১৫৪০ চনত আহোমৰ মহাশক্তিশালী স্বৰ্গদেউ চুক্লেংমুঙে প্ৰথমে কাৰেংঘৰৰ স্থাপনাৰ আধাৰ স্থাপন কৰে। তাত্পৰ্যপূৰ্ণভাৱে, এই সময়ছোৱাত ইয়াৰ প্ৰাথমিক কাঠামো মাটিৰ আৰু কাঠৰ ব্যৱহাৰেৰে গঠিত আছিল। ইয়াৰ পিছৰ সংস্কাৰ আৰু নিৰ্মাণ প্ৰমত্ত সিংহৰ আমোলত সম্পন্ন হৈছিল, যিয়ে পিৰামিড আকৃতিৰ চৰ্চিত মহলখন ইটাৰে গঠন কৰিছিল। ১৭৫২ চনত সংঘটিত এক দুৰ্ঘটনাত কাৰেংঘৰ বেয়াকৈ ক্ষতিগ্ৰস্ত হৈছিল, ফলত স্বৰ্গদেউ ৰাজেশ্বৰ সিংহৰ শাসনকালত পুনৰ নিৰ্মাণৰ কাৰ্য সম্পন্ন কৰা হয়। এই পুনৰ নিৰ্মাণৰ সময়ত ঘৰত বিশেষ ধুনীয়া কাঠৰ কাৰুকাৰ্য আৰু সংৰক্ষণমূলক স্থাপত্য কৌশল প্ৰয়োগ কৰা হয়।
নামকৰণ:
‘কাৰেং’ শব্দটো অসমীয়াত ৰাজপ্রাসাদক বুজায়। যদিও আন ৰাজ্যৰ ৰাজমহলৰ সৈতে মিল থকা বাবে ইয়াক কাৰেং ঘৰ বোলা হয়, তেনেহ’লে গড়গাঁৱৰ ৰাজকাৰেংই এই বিশেষ নামকৰণৰ সাৰ্থকতা বহন কৰিছে। এক বুজাবাৰ্থে, গড়গাঁৱত থকা এই ৰাজকাৰেংটো আহোম পৰম্পৰাৰ স্বকীয় প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। এইক্ষেত্ৰত ‘ঘৰ’ শব্দটো অপ্ৰয়োজনীয় হৈ থাকিলেও এক অনন্য নামৰূপে ব্যৱহৃত হৈছে।
স্থাপত্য কৌশল:
কাৰেংঘৰৰ স্থাপত্য কৌশলে আহোম ৰজাসকলৰ স্বতন্ত্র স্থাপত্য কৌশলৰ প্ৰতিফলন ঘটে। ঘৰটোৰ মূৰ্খামেজোৰ চাৰিটা দুৱাৰ আছে যাক “সিংহ দুৱাৰ” বুলিও কোৱা হয়। তলত দুমহলাৰ আৰু ওপৰত পাঁচ মহলাৰ পিৰামিড আকৃতিৰ এই মহলখনৰ সুৰংগ ব্যৱস্থাও বিশেষ গুৰুত্বপূৰ্ণ। ৰংপুৰৰ (বৰ্তমানৰ শিৱসাগৰ) তলাতল ঘৰলৈকে যোৱা প্ৰায় ১৬ কিলোমিটাৰ দীঘল সুৰংগ এখন তলৰ মহলাৰ পৰা জৰিত আছিল। এই সুৰংগৰ দ্বাৰা ৰজাসকলৰ গুপ্ত চলাচলৰ সুবিধা আছিল, যদিও বৰ্তমান এই সুৰংগ বন্ধ কৰি দিয়া হৈছে।
কাৰেংঘৰৰ সম্পূৰ্ণ দীঘল ১২০ হাত আৰু বহল ৩০ হাত। এই ৰাজমহলটোৰ দীৰ্ঘাকাৰ চলিকা, নানান শাখা আৰু সুশোভিত কোঠাৰ কাষত মুঠ ৬৬ টা স্তম্ভৰ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে, যাৰ পৰিধি প্ৰায় ৪ হাত। এইখিনি কাঠৰ খোদিত কাৰুকাৰ্যৰে সজ্জিত আৰু আহোম কৌশলেৰে নিৰ্মিত। ই পৰিসৰে সুশোভিত আহোম ড্ৰেগন আকৃতিৰ ‘ঙি ঙাও খামৰ’ ভাস্কৰ্যও চাবলৈ পোৱা যায়। পুৰণি সময়ৰ বুজৰ বুজে, বঢ়ীয়া চাংঘৰ (হ’-লুঙ) আছিল। সময়ৰ লগে ইয়াক পুনৰ নতুন ৰূপত সুশোভিত কৰা হৈছিল।
পৰ্যটনৰ গুৰুত্ব:
কাৰেংঘৰ ভাৰতৰ পৰ্যটন স্থানৰ ভিতৰত এটা বিশেষ স্থান দখল কৰি আছে। ইয়াৰ স্থাপত্য আৰু ঐতিহাসিক গুৰুত্বই ইয়াক পর্যটকৰ বাবে প্ৰিয় স্থানত পৰিণত কৰিছে। এই ঐতিহাসিক স্থানত পৰ্যটকসকলে স্বৰ্গদেউসকলৰ আদি ইতিহাসৰ এটি সজীৱ প্ৰতিচ্ছবি অনুভৱ কৰে। বৰ্তমান সময়ত, কাৰেংঘৰৰ তলৰ মহলা, প্ৰথম মহলা আৰু তৃতীয় মহলা পৰ্যটকসকলৰ বাবে খোলা আছে, য’ত সেউজীয়া প্ৰাকৃতিক পৰিৱেশত এক সৌন্দৰ্যৱান পৰিৱেশ প্ৰদান কৰা হৈছে। অতীতৰ অকলনীয়, কাৰুকাৰ্যৰে সুশোভিত ঘৰৰ সুৰংগ আৰু কাঠৰ অংশবোৰ সংৰক্ষণৰ অভাৱত বৰ্তমান উপলব্ধ নহ’লেও, ইয়াৰ সুৰম্য প্ৰাকৃতিক পৰিৱেশ আৰু ঐতিহাসিক বেছিৰ ভাগ অংশই পৰ্যটকসকলৰ দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰে।
চাবলগীয়া বস্তুসমূহ:
কাৰেংঘৰৰ চাৰিওফালে ভ্ৰমণৰ বাবে বিশেষ কিছুমান চাবলগীয়া বস্তু আছে যিবোৰ পৰ্যটকৰ বাবে এক মনোমুগ্ধকাৰী দৃশ্যৰ সৃষ্টি কৰে।
-
প্ৰাসাদৰ দীঘল কৰিডৰ আৰু সুশোভিত কোঠাসমূহ: চাৰিওফালে সুন্দৰকৈ সজ্জিত কামৰা আৰু দীঘল কৰিডৰে বিশেষ কৌশলেৰে গঠিত।
-
অষ্টভুজাকৃতি পূজা ঘৰ: উত্তৰ শাখাত থকা এই কোঠাখনে পূজা বা প্ৰাৰ্থনা গৃহ হিচাপে শাসকৰ আৱাসৰূপে কাম কৰিছিল।
-
বিচ্ছিন্ন কোঠা: ৰাণীয়ে বন্দী অৱস্থাত ব্যৱহাৰ কৰা এই বিচ্ছিন্ন কোঠাটো পূৰ্বে এজন ৰাজকাৰ্যৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ আছিল।
কাৰেংঘৰ আহোম ৰজাসকলৰ শক্তি, প্ৰতিপত্তি আৰু সৌন্দৰ্যৰ এটি প্ৰাচীন নিদৰ্শন। এই ঐতিহাসিক স্থাপনাই আহোমসকলৰ ঐতিহ্য আৰু স্থাপত্যত বৈচিত্ৰ্যৰ এক বিশ্ব বৰ্ণনা কৰিছে। পৰ্যটকৰ বাবে ই এক ব্যতিক্ৰমী অভিজ্ঞতাৰ স্থান, য’ত এসময়ৰ প্ৰাচীন আহোম ৰজাসকলৰ জীৱন আৰু স্থাপত্য কৌশল অনুধাবন কৰিবলৈ পাৰে।
কাৰেংঘৰৰ বিষয়ে কিছু প্ৰায় সোধা প্ৰশ্ন (FAQs) —
—
১. কাৰেংঘৰ কি?
উত্তৰ: কাৰেংঘৰ বা কা-ৰৌণ হৈছে অসমৰ আহোম ৰাজসাম্ৰাজ্যৰ চাওফাসকলৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত এটা ৰাজ প্ৰাসাদ, যাক পিৰামিড আকৃতিৰ ৰাজমহল হিচাপে বৰ্ণনা কৰা হয়। এইটো গড়গাঁৱত, শিৱসাগৰ চহৰৰ পৰা প্ৰায় ১৫ কিলোমিটাৰ পূবে অৱস্থিত, আৰু আহোম ৰজাসকলৰ ৰাজ প্ৰাসাদ হিচাপে বিশেষ গুৰুত্ব বহন কৰে।
২. কাৰেংঘৰ কোনে নিৰ্মাণ কৰিছিল?
উত্তৰ: ১৫৪০ চনত আহোম ৰজা স্বৰ্গদেউ চুক্লেংমুঙে কাৰেংঘৰৰ নিৰ্মাণ আৰম্ভ কৰে, আৰু ৰজা প্ৰমত্ত সিংহই ইটাৰে ইয়াক সম্পূৰ্ণ কৰে। ১৭৫২ চনত ইয়াৰ ক্ষতি হোৱাত স্বৰ্গদেউ ৰাজেশ্বৰ সিংহই পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে।
৩. ইয়াক কাৰেংঘৰ নাম কিয় দিয়া হৈছে?
উত্তৰ: অসমীয়াত “কাৰেং” শব্দটোৱে ৰাজপ্ৰসাদক বুজায়, আৰু গড়গাঁৱত থকা এই ৰাজকাৰেংটোৰ নাম “কাৰেংঘৰ” হিচাপে প্ৰচলিত হৈছে।
৪. কাৰেংঘৰৰ স্থাপত্যৰ বৈশিষ্ট্য কি?
উত্তৰ: কাৰেংঘৰৰ আকাৰ পিৰামিডৰ দৰে আৰু ইয়াৰ তলত দুটা মহলা আৰু ওপৰত পাঁচটা মহলা আছে। ঘৰত প্ৰৱেশৰ বাবে চাৰিখন সিংহ আকৃতিৰ দুৱাৰ আছে আৰু ই পূৰ্বতে ৰংপুৰৰ তলাতল ঘৰলৈ যোৱা ১৬ কিলোমিটাৰ দীঘল সুৰংগৰ সৈতে সংযোগিত আছিল।
৫. কাৰেংঘৰৰ ঐতিহাসিক গুৰুত্ব কি?
উত্তৰ: কাৰেংঘৰ অসমৰ ঐতিহাসিক সম্পদসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম, যি আহোম ৰাজবংশৰ শক্তিৰ প্ৰতীক। ইয়াৰ স্থাপত্য আৰু সংস্কৃতিৰ বাবে ই পৰ্যটকৰ বাবে আকৰ্ষণীয় স্থান হিচাপে পৰিগণিত।
৬. পৰ্যটকে কাৰেংঘৰত কি কি চাব পাৰে?
উত্তৰ: পৰ্যটকে প্ৰাসাদৰ মূল অংশ তথা প্ৰবেশ পথৰ সিংহ দুৱাৰ, আৰু তলৰ মহলাৰ সৈতে উত্তৰ শাখাত পূজা কোঠা, ৰাণীৰ বাসস্থানৰ বিশেষ কোঠাসমূহ আদি চাব পাৰে।
৭. কাৰেংঘৰ বছৰৰ সকলো সময়তে পৰ্যটকৰ বাবে মুকলি থাকে নে?
উত্তৰ: হয়, কাৰেংঘৰ পৰ্যটকৰ বাবে বছৰৰ সকলো সময়তে মুকলি থাকে। যদিও সুৰংগ আৰু প্ৰাচীন কাঠৰ কিছু অংশ সংৰক্ষণৰ বাবে বন্ধ কৰি দিয়া হৈছে।
৮. কাৰেংঘৰক গড়গাঁও প্ৰাসাদ কিয় বোলা হয়?
উত্তৰ: কাৰেংঘৰ গড়গাঁওত অৱস্থিত, যি আহোম সাম্ৰাজ্যৰ এটা গুৰুত্বপূর্ণ অঞ্চল। এই অঞ্চলৰ নামত এই প্ৰাসাদক “গড়গাঁও প্ৰাসাদ” বুলি বৰ্ণনা কৰা হয়।
৯. কাৰেংঘৰ পৰ্যটকৰ বাবে জনপ্ৰিয় কিয়?
উত্তৰ: ইয়াৰ অনন্য স্থাপত্য, ঐতিহাসিক দৰ্শনীয় স্থান আৰু শান্তিপূৰ্ণ পৰিৱেশ পৰ্যটকৰ বাবে এক আকৰ্ষণীয় স্থান হিচাপে গঢ় লৈ উঠিছে।
১০. কাৰেংঘৰৰ তলতল সুৰংগটো পৰ্যটকে চাব পাৰেনে?
উত্তৰ: নহয়, তলতল সুৰংগটো বৰ্তমান পৰ্যটকৰ বাবে বন্ধ কৰি দিয়া হৈছে। ই পূৰ্বতে সুৰক্ষা কাৰণত সংৰক্ষণ কৰা হৈছে।
১১. কাৰেংঘৰত আকৰ্ষণীয় স্থাপত্য উপাদান কি কি আছে?
উত্তৰ: কাৰেংঘৰত আছে সিংহ আকৃতিৰ দুৱাৰ, কাঠৰ চালৰ সুৰম্য সাজসজ্জা, আৰু আহোম শিল্পকলাৰ বিশেষ ৰূপ “ঙি ঙাও খাম”ৰ ভাস্কৰ্য। ইয়াৰ চৌপাশে চৌদিশে তাঁতীৰ গড় আৰু পানীৰ খাৱৈয়েও এক বিশেষ আকর্ষণৰ সৃষ্টি কৰিছে।
—